Yomg‘ir haqida qiziqarli ma’lumotlar, faktlar va kerakli qoidalar
Yomg‘ir haqida qiziqarli ma’lumotlar, faktlar va kerakli qoidalar
Yomg‘irdan ham soddaroq qanday hodisa bo‘lishi mumkin deb o‘ylar edik... Hammasi bir qarashda ayon va tushunarlidek tuyiladi. Lekin bunday emas. Yomg‘ir to‘g‘risida juda ko‘p qiziqarli ma’lumotlar va u bilan bog‘liq hodisalar ham mavjud. Ulardan ba’zilari quyidagilardir:

1.Dunyoda qurbaqa yomg‘iri, ilon va hattoki qushlar yomg‘iri ham yo‘q emas. Masalan, Gondurasda joylashgan Yoro shahrida yuz yildan beri baliqlardan tashkil topgan yomg‘ir yog‘ib keladi. Har yili may va iyun oylari oralig‘ida u yerda yashovchi aholi osmonga boqadi,chunki osmonda katta qora bulut paydo bo‘ladi. Shunda kuchli shamol ko‘tarilib, shaharga uch soatlik yomg‘ir yog‘a boshlaydi. Shundan so‘ng esa “hosil”ni yig‘ishga shaylansa ham bo‘ladi. Yer yuzasiga urilgan tirik baliqlarni ko‘rib hayratga tushasiz. Baxtli Gondurasliklardan talab qilinadigan narsa esa baliqlarni yig‘ib olib, ulardan mazali taom tayyorlab iste’mol qilish bo‘ladi, xolos. “Yig‘im” juda yaxshi bo‘lganidan Yoroda yashovchilar baliqlar bayramini tashkil qilishni ham boshlaganlar.  Buning sababchisi kuchli shamol bo‘lib, u Karib dengizi baliqlarini bir necha kilometr yuqoriga ko‘tarib, shaxar aholisiga  yog‘in-sochin bilan birga olib keladi.

2.2001 yilda bir necha oy davomida Hindistonning Kerala shtatida turli rangli, asosan, qizil yomg‘ir yoqqan. Eng e’tiborga loyig‘i shundaki, yog‘ingarchilikda  daraxtlar va o‘tlar quruq xolatda qoldi. U kiyimlarda huddi qonga o‘xshagan qizil dog‘ qoldirgan. Natijada, Hindiston hukumati hatto tergov ham o‘tkazdi. Rasmiy hisobotda yomg‘ir suvi rangini o‘zgartiruvchi narsa suv o‘simliklarining sporalaridan o‘zga narsa emasligi keltirilgan.

3. Tarixi mashxur  apelsin yo‘mg‘iri (Neapol,1833), gullar changidan tarkib topgan sariq yomg‘ir (Kabardino-Balkariya, 2009yil), vulqon chang qo‘shimchalaridan tashkil topgan qora yomg‘ir (Monreal,1819).

"Sutli"  yomg‘ir ham bor. Asosi tebranuvchi changdan tashkil topgan bu yomg‘ir tomchilarga sutning rangi kabi oq tus beradi.

4. Eng seryomg‘ir shaxar unvoni London emas balki Xindistondagi Cherapunjidir. U yerda yiliga 11777 mm yog‘ingarchilik kuzatiladi. Bundan tashqari ushbu shaxar o‘zida bir necha rekordlarni jamlagan, oyiga yog‘ingarchilikning eng ko‘p miqdori (9299 mm, 1861yil) va yillar bo‘yicha ko‘rsatkich (22987 mm,1860-1861).

5. Boputusvana aholisi doimiy qurg‘oqchilikda yashagani  tufayli yomg‘irga deyarli “hurmat timsoli” sifatida qarashadi. Shuning uchun ular bu so‘z bilan faqat salomlashibgina qolmay, ushbu davlatning valyuta birligi hisoblanadii.

6. Braziliya janubidagi joylarda mahalliy aholi soatni yoqtirmaydilar - ular vaqtni yomg‘ir orqali aniqlaydilar. Chunki u yerda yomg'ir har doim bir vaqtda yog‘ishni boshlaydi.  Amerikadagi Uaynbergda ham xuddi shunday holat, faqatgina shu yerda kalendarlarni iste’foga chiqarishi mumkin. Axir, yuz yildan ortiq vaqtdan beri har 29-iyul kunida yomg‘ir yog‘adi.

7. Yomg‘ir faqatgina bizning sayyoramizda yog‘adi, desak adashgan bo‘lamiz. Venerada -sulfat kislota yomg‘irlari, Titan - metandan iborat. Aslini olganda yomg‘ir miqdori atmosfera tarkibiga bog‘liq.

8. Portugaliyada yomg‘ir ishga bormaslik uchun arzirli sabab bo‘la oladi.

9. Para shahrida yashovchilar soatni yomg‘ir bilan taqqoslashadi chunki u yerda har kuni bir vaqtda yomg‘ir yog‘a boshlaydi.

10. Darts o‘yini yomg‘ir tufayli dunyoga kelgan. Bir kuni kamonchilar musobaqa o‘tkazayotgan paytida yomg‘ir yog‘ib yuborgan. Ular pivoxonaga borib kaltalashtirilgan kamon o‘qlarni eshikka ota boshlaganlar. Shu tarzda darts o‘yini paydo bo‘lgan. 

11. Aslini olganda yomg‘irda hech qanday ifor bo‘lmaydi. Bizga taraladigan va biz yomg‘ir ifori deb ataydigan xid aktino va tsiano bakteriyalardan chiquvchi aromatdir.  Yomg‘ir xidini beruvchi modda- “geosmin” deyiladi.

12.Ugandada yashovchi aholi  momaqaldiroqdan qo‘rqmaydi, chunki mamlakatda yiliga 250 marta yog‘ingarchilik va momaqaldiroq kuzatiladi.

13. Yomg‘ir ob - xavo ma’lumotlari radioda e’lon qilinishiga sababchi bo‘ldi. Amerikalik radio boshlovchi yomg‘ir tagida qolib ketganidan so‘ng, bir kunda bir necha bora aytib o‘tiladigan ob-havo yangiliklari rubrikasini yaratdi.

14. Cho‘l va qurg‘oqchilikdan iborat bo‘lgan Boputusvanada odamlar "yomg‘ir" degan ma’noni anglatuvchi so‘zi bilan salomlashadilar va mamlakatdagi milliy valyuta ham "yomg‘ir" deb ataladi.

15. Kubada faqat siyesta paytida , Tailandda esa - faqat tunda yomg‘ir yog‘adi.

16.17-asrda Buyuk Britaniyada yomg‘ir to‘g‘risida qonuni qabul qilinga, unga ko‘ra, yomg‘ir noto‘g‘ri bashorat qilingani tufayli bir sinoptik qatl qilingan.

17.Cho‘ldagi odam yomg‘ir yoqqan paytda butunlay quruq holatda qolishi mumkin. Aslida, sahroda ham yomg‘ir yog‘adi, lekin yomg‘ir haqida bilishning ham iloji yo‘q, chunki tomchilar faqat issiq havo ta’sirida bug‘lanib yerga yetib bormaydi.

18. Yomg‘ir haqidagi barcha meteorologik iboralar o‘ziga xos ma’noga ega. Masalan,"qisqa muddatli yomg‘ir" jumlasi yomg‘irning davomiyligi 3 soatdan oshmasligini anglatadi. "Yomg‘ir kutilmoqda" jumlasi yomg‘irning davomiyligi kamida yarim kun bo‘lishini bildiradi. "Jiddiy yog‘ingarchiliklarsiz" jumlasi yomg‘ir bo‘lmaydi degani emas, yomg‘ir bir metr kvadrat uchun 0,3 litrdan oshmasligini anglatadi.

19. Hindistondagi Cherrapunji shahri - dunyodagi eng yomg‘irli joy. Yil davomida bu yerda 26460 mm yomg‘ir yog‘adi.

20. Normal yomg‘irning kislotaligi - pH 5.6. Agar kislotalik darajasi past bo‘lsa, bunday yomg‘ir kislotali yomg‘ir deyiladi. Yomg‘irning rN qiymati 5,5 bo‘lsa, bakteriyalar nobud bo‘ladi u 4,5 bo‘lganida esa hashoratlar, amfibiyalar va baliqlar nobud bo‘ladi.

21. AQShdagi Ogayo shtati, Uaysnberg shahrida yuz yildan beri har 29 iyulda yomg‘ir yog‘adi.

22. Bugungi kunda sun’iy ravishda yomg‘irni yog‘dirish mumkin. Quruq muzning parchalarini samolyotdan to‘g‘ridan-to‘g‘ri to‘p-to‘p bulutlar ustiga tashlanadi. Bulutda karbonat angidrid suvga burkanib, qor parchalariga o‘hshab pastga tushadi va tushayotgan paytida qizib yomg‘irga aylanadi. Shunday tarzda, qurg‘oqchilikka qarshi kurashish yoki bulutlarni tarqatib yuborish mumkin.

 

23. Yiliga 519 ming km³ yomg‘ir yerga yog‘adi (har bir km3 - bir milliard tonna suvga teng).

24.Tahminan yuz million kishidan bittasida yomg‘irga allergiyasi bo‘ladi.Ularning terisi  uchun suvning har qanday ta’siri teri qizarishini, shishishini keltirib chiqaradi. Bunday odamlarning yomg‘ir ostida qolib ketishi esa ularning o‘limiga sabab bo‘lishi mumkin.

25. San-Fransiskoda ob-havo stansiyasi yomg‘irni, masalan, 4/6 nisbati bilan ehtimolligi haqida xabar beradi. Bunga sabab, shunchaki 10 mahalliy meteorologlar yomg‘ir yog‘ishi yoki yo‘qligi haqida ovoz berishadi va natija ushbu turdagi "nisbiy" shaklda tinglovchilarga e’lon qilinadi.

26. Eng og‘ir do‘l bo'lakchalari  Gopalganj shahrida osmondan 1986 yil 14 aprel kuni yoqqan. Bir do‘lning og‘irligi 1 kg dan oshgan, bu "yomg‘irdan  92 kishi halok bo‘lgan.

27. Sayyoramizning eng yomg‘irli joylari qishda suv yetishmasligini kechiradi. Yomg‘irlar mavsumidan keyin shu qadar qurg‘oqchilik bilan qish keladiki bu yerning aholisi boshqa shaharlardan suv sotib olishga majbur bo‘ladi.

Ваша реакция?

Сообщения из Facebook